کانون فرهنگی,پایگاه مقاومت,مسجد جامع عتیق

ارتباطات خانوادگی
حال زوجی را در نظر بگیریم که عاشق و دلداده یکدیگرند و هر اقدامی را نه به منزله وظیفه که از سر محبت و علاقه انجام میدهند. چنین فضایی نه بازار دادوستد و میدان زورآزمایی زن و مرد، بلکه گونه ای زندگی است که همه اعضای آن در کنار هم لذت می برند
ارتباطات خانوادگی
در زندگی و ارتباطات خانوادگی، احساس نیاز به غیر، به ویژه نیاز به اعضای خانواده و بیش از همه به همسر، خودنمایی می کند. زن و مرد از همان آغاز برای تشکیل زندگی و رسیدن به اهداف عالیه و مقدس ازدواج و تشکیل خانواده، به کمک یکدیگر نیازمندند. به همین سبب، دین مقدس و متعالی اسلام، احکام و مقررات بسیار دقیق حقوقی و فقهی را وضع کرده و والیان و زمامداران را به اجرای هرچه بهتر آن مکلف ساخته است. در این مقررات حقوقی و فقهی، وظایف و تکالیف روشنی برای هریک از اعضای خانواده و در رأس آن، برای زن و شوهر، معین شده است.

بی شک، با اجرای دقیق این مقررات، جایی برای هیچ گونه ستم و بی عدالتی در حق هیچ کس باقی نخواهد ماند. اما این مقررات، همه زوایای پیدا و پنهان ارتباطات خانوادگی و همسران را پوشش نمی دهد. مقررات حقوقی کمترین اموری است که باید همسران مراعات کنند و به بیان امروزی و عامیانه، تنها کف کار است. موفقیت، تعالی و ترقی خانواده ها تنها با انجام تکالیف و وظایف حقوقی به دست نمی آید. اسلام عزیز مسائل بسیار دقیق تر و متعالی تری را درباره روابط زن و شوهر و دیگر اعضای خانواده در نظر گرفته است که اجرای آن، سیر حرکت خانواده را به سوی تعالی و تکامل صد چندان می کند؛ برای نمونه، در فقه و حقوق برای زن حقوقی منظور شده و بنا بر آن، زن می تواند در قبال زحمتهایش در خانه مانند شیر دادن فرزند و شستن ظروف و لباس ها از شوهرش دستمزد درخواست کند. اما هر انسان عاقل و باتجربه ای به خوبی می داند که اگر زندگی تنها بر این محور بچرخد، چیزی جز بازار دادوستد نخواهد بود و هیچ کدام از همسران از این فضای به وجود آمده طرفی نمی بندند و کامشان به آن شیرین نمی شود.
برترین انسان و خلاصه آفرینش آن را در جمع برترین همسران عالم، یعنی حضرت امیر مؤمنان (علیه السلام) و فاطمه الزهراء (سلام الله علیها) به بیان فرموده اند، نکته های گفتنی و شنیدنی فراوانی را در خود جای داده است.
حال زوجی را در نظر بگیریم که عاشق و دلداده یکدیگرند و هر اقدامی را نه به منزله وظیفه که از سر محبت و علاقه انجام میدهند. چنین فضایی نه بازار دادوستد و میدان زورآزمایی زن و مرد، بلکه گونه ای زندگی است که همه اعضای آن در کنار هم لذت می برند؛ کامشان به این زندگی شیرین است؛ همیشه با نگاهی مثبت به آن می نگرند؛ و با شور و نشاط و سرزندگی گذران عمر می کنند.

ارمغان حاکمیت اصول و مقررات اخلاقی در خانواده، چنین فضایی را دوست داشتنی می کند. مرد و زنی که به این اصول بابرکت اخلاقی پایبند باشند، دیدگاهی متفاوت به همسرشان خواهند داشت. نگاهی همراه با بزرگداشت مقام همسر و توجهی محترمانه به اوست که همسر را وادار می کند رفتاری فراتر و بیشتر از حد مقررات حقوقی با وی داشته باشد. در چنین فضایی، مرد خود را عاشق همسرش می داند و با وجود خستگی در اثر کارهای بیرون از خانه، به کمک همسرش می رود و چونان دوستی مهربان در کنارش به کار خانه اقدام می کند. این فضای آمیخته با مهر و عشق است که زن را به پذیرایی گشاده رویانه و پیشوازی دوستانه از همسرش وا می دارد. این چاشنی های دلچسب، جز در چنین فضایی در خانه ها جای نمی گیرد. در هیچ قانون و مقررات حقوقی مربوط به خانواده، این داروی شفابخش دیده نمی شود.

کمک به همسر کاری فوق وظیفه و تکلیف همسری است. البته آثار و برکات بسیاری برای همسران و دیگر اعضای خانواده دارد. پیش از این، در مبحث «آثار و برکات اکرام و احترام به همسر» به برخی از این آثار اشاره کردیم. همچنین روایاتی را از رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) و اهل بیت (علیهم السلام) باز گفتیم که بیان کننده اهمیت کمک به همسر است.

اکنون از میان احادیث بسیار در این زمینه، تنها به نقل این بیان زیبا و جامع از رسول گرامی اسلام بسنده می کنیم. راوی این روایت حضرت علی است و این روایت در جمع باصفای ایشان و فاطمه الزهراء (سلام الله علیها)ن بیان شده است. امیر مؤمنان (علیه السلام)می فرمایند:

رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) به خانه ما وارد شدند؛ در حالی که فاطمه علیها السلام نی کنار دیگ خوراک پزی نشسته بودند و من نیز در حال پاک کردن عدس بودم. حضرت فرمودند: «ای اباالحسن». عرض کردم: «بله ای رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم)». فرمودند: «این کلام را از من بشنو و بدان که من سخنی نمی گویم، جز آنچه از سوی خداوند به بیان آن مأمور باشم و آن سخن، این است: هیچ مردی همسرش را در خانه یاری نمی کند، جز آنکه خداوند به شماره موهای بدنش پاداش روز؛ روزها و تهجد و عبادت شبانه و اجر صابران از پیامبران الهی من چون یعقوب و عیسی را به او خواهد داد. علی جان، مردی که در خانه در خدمت خانواده باشد و از این کار شانه خالی نکند و آن را برای خود ناپسند نداند، خداوند سبحان نام او را در دفتر شهدا ثبت می کند؛ و در قبال هر روز و شبش ثواب هزار شهید را به وی عنایت می کند؛ و برای هر گامی که بر می دارد پاداش یک حج و یک عمره به وی می بخشد؛ و در برابر هر رگی که در بدن دارد، شهری در بهشت به وی عنایت خواهد فرمود. علی جان، هر ساعت خدمت به خانواده، برتر از عبادت هزار سال و هزار حج و هزار عمره، و برتر از آزاد کردن هزار بنده و شرکت در هزار جهاد با رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم)، و عیادت هزار مریض و شرکت در هزار نماز جمعه و تشییع هزار جنازه و سیر کردن هزار گرسنه و پوشاندن هزار انسان عریان و فرستادن هزار مرکب سواری برای جهاد در راه خدا، و برتر از هزار دینار صدقه به نیازمندان، و برتر از خواندن تورات و انجیل و زبور و قرآن، و برتر از آزاد کردن هزار مسلمان اسیر، و برتر از بخشیدن هزار شتر به نیازمندان است، و از دنیا نمی رود تا مکان خود را در بهشت ببیند. علی جان، هر مردی که از خدمت کردن به خانواده بیزار نباشد، این کارش کفاره گناهان کبیرهاش می شود؛ و خشم خداوند را در قبال او فرو خواهد نشاند؛ و این خدمت او مهریه حوریان بهشتی اش می شود؛ و بر حسنات و درجاتش خواهد افزود. علی جان، خادم عیال و خانواده کسی نیست، جز آنکه به مقام باعظمت شهید و صدیق بار یافته و خداوند برای وی خیر دنیا و آخرت را خواسته باشد.

این روایت جالب و شنیدنی که برترین انسان و خلاصه آفرینش آن را در جمع برترین همسران عالم، یعنی حضرت امیر مؤمنان (علیه السلام) و فاطمه الزهراء (سلام الله علیها) به بیان فرموده اند، نکته های گفتنی و شنیدنی فراوانی را در خود جای داده است. بسیار به جاست تا در بندهای آن دقت بیشتر و اندیشه دقیق تری داشته و به عمل بدان پایبند باشیم.

منبع: همسران شایسته، اسد الله طوسی، چاپ اول، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمه الله)، قم ۱۳۹۱